၁) Testosterone တက်စတိုစတီရုန်း
တက်စတိုစတီရုန်းကို ကျားမ အကုန်လုံးမှာ ထုတ်လွှတ်ပေမဲ့ ယောက်ျားတွေမှာ အများကြီး ထုတ်လွှတ်တဲ့ အတွက် သူ့ကို ကျားဟော်မှန်းလို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။ ကြွက်သား အစိုင်အခဲတည်ဆောက်မှုကို အားပေးပြီး ဦးနှောက်ရဲ့ တည်ဆောက်ပုံကို ပြောင်းလဲမှုတွေ ပြုလုပ်ပေးတဲ့အတွက် လိင်ဆက်ဆံခြင်းအား တမ်းတစေတဲ့ စိတ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။ ဒါကြောင့် သင်တစ်ချိန်လုံး ဟိုအတွေးတွေပဲ ခေါင်းထဲမှာ ပေါ်နေရင် တက်စတိုစတီရုန်းကိုပဲ အပြစ်တင်ရမလိုပါပဲ။
အကယ်၍ သင် လိင်စိတ်ကုန်ဆုံးနေပြီး သင့်မှာ တက်စတိုစတီရုန်း လျော့နည်း နေတယ်လို့ စိတ်ပူနေရင် သူ့ကို ရအောင် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်၊ ခန္ဓာအလေးချိန်ကျအောင်ပြုလုပ်ပြီး အိပ်ရေးဝအောင်အိပ်ပါ။ ချက်ချင်းတော့ ပြန်မတက်လာနိုင်ပေမဲ့ ပုံမှန်ပြုလုပ်သွားရင် ပြန်ကောင်းလာမှာပါ။
၂) Dopamine ဒိုပါမင်း
ဒိုပါမင်း ကတော့ အာရုံ အရသာ ခံစားမှုနှင့် ပက်သက်သော ဟောမုန်းဖြစ်ပါတယ်။ အစားအစာ၊ မူးယစ်ဆေး နှင့် လိင်ဆက်ဆံမှုတွေက ခံစားမှုကောင်းတာဟာ ယင်းကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ယင်းဟာ ကျွန်တော်တို့ ဘာကိုပဲ အရသာခံခံ ခံစားမှု ကောင်းအောင် ပြုလုပ်ပေးပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကျွန်တော်တို့ဟာ ဒိုပါမင်း ရဲ့ ကျေးကျွန်တွေလိုပါပဲ။
ဒါပေမဲ့ ဒိုပါမင်း က သိပ်ကောင်းလွန်းတာကြောင့် လိုချင်တမ်းတတာ များလာတဲ့ အခါ တခါတလေ ကျွန်တော်တို့ကို ဖျက်ဆီးရာ ရောက်နိုင်ပါတယ်။ တန်ဆေး လွန်ဘေး မဟုတ်လား။ ဒိုပါမင်းဟာ မဖြတ်နိုင်ပဲ စွဲနေမှုကို ဖြစ်စေတာမို့ ဖြတ်မရရင် အကူအညီယူပြီး ကုစားသင့်ပါတယ်။
၃) Serotonin စီရိုတိုနင်
လိင်ဆက်ဆံပြီး အထိတ်အထိပ် ရောက်တဲ့အခါမှာ ခန္ဓာကိုယ်က စီရိုတိုနင်ကို ထုတ်လွှတ်လိုက်ပါတယ်။ သူကတော့လိင်စိတ် ပိုတက်ကြွလာအောင် ပြုလုပ်ပေးတာတော့ မဟုတ်ပဲ လိင်စိတ်ကို ခဏ အနားပေးလိုက်သလို ပါပဲ။ ယောက်ျားတွေမှာ အထိတ်အထိပ်ရောက်ပြီးပြီးချင်း အင်္ဂါတောင့်တင်းမှုကို ခဏ တာဆီးထားတာလဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့သူဟာ လိင်ဆက်ဆံပြီးပြီးချင်းရရှိတဲ့ ပီတိစိတ်၊ တည်ငြိမ်မှု နှင့် စိတ်ရွင်လန်းမှုတို့ကို ရရှိအောင်ပြုလုပ်ပေးတာပါ။ သူဟာ အခြားလူသားတစ်ဦးနှင့် လက်တွဲရာမှနေ စိတ်ခံစား ပျော်ရွင်မှုတွေကို ပြုလုပ်ပေးပါတယ်။ဒါပေမဲ့ စီရိုတိုနင်ကို မထုတ်တော့တဲ့အခါ စိတ်ဓာတ်ကျမှုတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ချစ်သူနှင့် လမ်းကွဲတဲ့အခါ ဝမ်းနည်း၊ စိတ်ဆိုး အစရှိတဲ့ အသဲကွဲတဲ့ ခံစားမှုတွေကို ခံစားနေရတာဖြစ်ပါတယ်။ ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတော့ ချစ်သူနဲ့ အတူရှိနေစဥ်က စီရိုတိုနင်တွေ ပုံမုန်ထုတ်နေပြီးတော့ ကွဲသွားတဲ့ အခါ ဆက်မထုတ်တော့တာကို ခန္ဓာကိုယ်က အကျင့်မရသေးလို့ပါ။ အဲ့ဒါဆို သင် အသည်းကွဲပြီး ဝမ်းနည်းနေရင် တခြား သဘာဝအလျှောက် စီရိုတိုနင်ကို ရနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းကတော့ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပါ၊ နေရောင်ခြည်ရရှိလုပ်ပါ၊ tryptophan များတဲ့ အစားအစာ (ဥပမာ အစေ့အစံ၊ ပဲနို့၊ ချိစ်၊ နှင့် အသားများ) ကို စားသုံးပါ။ ဒါဆို စီရိုတိုနင်ကို ပြန်မြှင့်တင်နိုင်မှာပါ။
၄) Oxytocin အောက်စီတိုစင်
အောက်စီတိုစင် ဆိုတဲ့ ဟော်မုန်းကတော့ လူသားချင်း ဆက်နွယ်မှု၊ အချစ် မေတ္တာနှင့် စာရိတ္တတို့ဖြင့် ပက်သက်သော ဇီဝ ဓာတုတစ်မျိုးပါ။ သူ့ကို အခြားလူတစ်နှင့် လွန်စွာရင်းနှီး ထိတွေ့တဲ့ အခါ (ဥပမာ ပြုစုတဲ့အခါ၊ ပွေ့ဖက်တဲ့အခါ၊ လိင်ဆက်ဆံတဲ့အခါ) ထွက်လာတဲ့ ဟော်မုန်းပါ။ ယင်းဟာ စိတ်ပူပန်မှုနှင့် စိတ်ဖိစီးမှုတွေကို လျှော့ချပေးပြီး သင့်ကို ကိုယ်ချင်းစာတတ်သူ၊ ဂရုစိုက်တတ်သူ နှင့် ကျင်နာတတ်သူတစ်ဦးဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ပေးပါတယ်။
ဒါ့ကြောင့် သင်နဲ့ လက်တွဲ နေသူနှင့် ချစ်မိသွားတာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
၅) Vasopressin ဗက်ဆိုပရက်စင်
ဗက်ဆိုပရက်စင် ကတော့ တစ်လင်တစ်မယား မော်လီကြူးလို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။ ယင်းဟာ လိင်ဟော်မုန်းတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်းနှင့် ရေရှည်လက်တွဲမှုကို ဖြစ်စေတဲ့ ဟော်မုန်းပါ။ တကယ်တော့ ဗက်ဆိုပရက်စင် အလုံအလောက်မထုတ်တဲ့ ယောက်ျား နှင့် မိန်းမတွေဟာ လူတွေနဲ့ လက်တွဲပေါင်းသင်းဖို့အတွက် သူ့တို့ စိတ်ဝင်စားမှု နှင့် အားရကျေနပ်မှု မရှိပါဘူး။
အဲ့ဒါကြောင့် သင်လိင်ဆက်ဆံနေတဲ့သူနဲ့ သင်က အလွန့်အလွန် ချစ်မိနေပြီး သူက သင့်ကို ရေရှည်လက်တွဲဖို့ စိတ်မဝင်စားဘူး ဆိုရင်၊ သင့်မှာတော့ ဘာပြဿနာမှ မရှိပါဘူး။ သူ့မှာ ဗက်ဆိုပရက်စင်နဲ့ ပက်သက်တဲ့ ဗီဇကြောင့် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
၆) Estrogen အက်စရိုဂျင်
ပုံမုန်ဆိုလျှင် အက်စရိုဂျင်ဟာ မိန်းမဟော်မုန်းလို့ အသိများကြပါတယ်။ ယင်းဟာ အမျိုးသမီးတွေမှာ မခန္ဓာလက္ခဏာတွေ ဖွံဖြိုးလာအောင် ပြုလုပ်ပေးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သုတေသန အသစ်တွေမှာ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက အက်စရိုဂျင်ဟာလည်း လိင်စိတ်ဖြစ်ပေါ်နှင့် အရေးပါသော ဟော်မုန်းတစ်ခုလို့ တွေ့ရှိလာပါတယ်။ လိင်စိတ်နည်းပါးတဲ့ ယောက်ျားတွေကို အရင်တုန်းက တက်စတိုစတီရုန်း တစ်ခုတည်းကို ထိုးပေးရာမှာ သိပ်ထိရောက်မှ မရှိလှပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အက်စရိုဂျင်ကိုပါ မုန်ကန်တဲ့ အချိုးအစ နှင့် ပေါင်းထိုးပေးရင်တော့ ပိုထိရောက်တာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။
ကဲ... ကျန်းမာ ပျော်ရွင်ပြီး လက်တွဲဖော်နှင့် ဘဝ သက်ဆုံး ပေါင်းသင်းနိုင်ပါစေ။
0 comments:
Post a Comment