HIV ရှိသူ လက်တွဲဖော် နှင့် အသက်ထက်ဆုံး ပေါင်းသင်းသွားဖို့ ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်း

ကျွန်တော်တို့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ HIV positive ဖြစ်တဲ့သူတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ပိုးရှိမရှိ အခြေအနေ (HIV status) တစ်ခုတည်းကြောင့် လိင်ဆက်ဆံဖို့၊ လက်တွဲဖို့ အတွက်ကို ငြင်းပယ်ခြင်းခံကြရပါတယ်။

လူတိုင်းက ကိုယ်သဘောကျတဲ့ လိင်ဆက်ဆံဖော် သို့မဟုတ် လက်တွဲဖော်ကို လွတ်လပ်စွာ လက်ခံပိုင်ခွင့် ငြင်းပယ်ပိုင်ခွင့်ရှိတယ်ဆိုတာကလည်း မှန်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကိုယ် တကယ်မေတ္တာရှိတဲ့အတွက် HIV positive ဖြစ်တဲ့သူတစ်ဦးနှင့် ပေါင်းသင်းမယ်ဆိုပါက လက်မခံနိုင်စရာ အကြောင်းမရှိပါဘူး။

ပထမတစ်ချက်က HIV ကူးမှာကြောက်လို့ HIV positive ဖြစ်တဲ့သူကိုရှောင်တိုင်း လုံးဝ အန္တရာယ်ကင်းတာ မဟုတ်ပါဘူး။ အကြောင်းက HIV ပိုးထိန်းတဲ့ဆေးကုသမှုခံယူနေတဲ့သူတွေဆီက ပိုးကူးနိုင်ချေ အလွန်နည်းပါးပါတယ်။ ဆေးကုသမှုကို မခံယူတဲ့သူနှင့် ကွန်ဒုံးသုံးပြီး လိင်ဆက်ဆံခြင်းက ဆေးကုသမှုကို ခံယူနေပြီး (undetectable viral load) ပိုးအရေအတွက် မတွေ့ရအာင်နည်းပါးတဲ့ သူနှင့် ကွန်ဒုံးသုံးပြီး လိင်ဆက်ဆံခြင်းထက် ပိုးကူးဖို့ အများကြီးပိုဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ဆိုလိုချင်တာက ဆေးကုသမှုခံယူနေတဲ့သူတစ်ယောက်ကို ပိုးရှိတဲ့အတွက် ငြင်းပယ်ပြီး HIV ပိုးရှိမရှိမသိရတဲ့ သူတစ်ယောက်နှင့် လိင်ဆက်ဆံဖို့ လက်ခံခြင်းက ကိုယ့်အတွက် ပိုကြီးမားတဲ့ အန္တရာယ်ဖြစ်နေနိုင်ပါတယ်။ HIV ကူးစက်ခြင်း အများဆုံး ဖြစ်ရခြင်းကတော့ HIV ပိုးရှိနေတာကို ဆေးမစစ်ပဲ မကုသပဲနေထိုင်နေသူတွေဆီကနေ အများဆုံးကူးစက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။

နောက်တစ်ချက်က ကိုယ့်လက်တွဲဖော်မှာ HIVရှိနေလို့ ကိုယ့်ကို ပစ်ပြီး ဘဝကြီးက အရင်ထွက်သွားမယ်လို့ စိုးရိမ်နေပါသလား။ အဲ့တာတွေက လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်၃၀လောက်က HIV ဆေးနည်းပညာ မတိုးတက်ခင်က အတွေးအခေါ်တွေပါ။ ယနေ့ခေတ်မှာ လူတစ်ယောက်ဟာ သူ့ကိုယ်ခံအားစနစ်က ကောင်းမွန် ကျန်းမာနေစဉ် HIV ပိုးတွေ့ရှိပါက သူသည် လူတိုင်းလို သက်စေ့နေထိုင်သွားနိုင်ပါပြီ။ ဖြစ်နိုင်တာက သူတို့ဟာ ပိုးမရှိတဲ့ သူတွေထက်ကို ပိုပြီး အသက်ရှည်နိုင်ပါသေးတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူများတွေ သူတို့ ကျန်းမာရေးကို လစ်လျူရှုနေတဲ့အချိန်မှာ ပိုးရှိသူတွေက ပုံမှန် အမြဲတစေ ဆေးစစ်နေလို့ပါ။

နောက်ဆုံးတစ်ခုကတော့ သင်သည် HIV ပိုးရှိသူတစ်ဦး ကို မသန့်ရှင်းသူတစ်ဦးလို့ သတ်မှတ်နေပါသလား။ HIV ဆိုတာ ပိုး (virus) တစ်မျိုး သာဖြစ်ပါတယ်။ စာရိတ္တပျက်ပျားခြင်းလည်း မဟုတ်သလို နိမ့်ကျတဲ့သူတွေလည်း မဟုတ်ပါ။ ပိုးရှိသူတွေ အကြားမှာလည်း ဖြူစင်သူတွေရှိသလို ပိုးမရှိတဲ့သူတွေမှာလည်း ဖြူစင်သူတွေပါပါတယ်။ ပိုးရှိသူတွေကို မြင်တာနှင့် နှိမ့်ချပြီး မတူမတန်ပြုုခြင်းကမှ အမဲစက်တစ်ခုပါ။ လူတွေဟာ ကိုယ့်ရဲ့ HIV status ကို ပွင်းလင်းစွာ ဆွေးနွေးနိုင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ပိုးရှိသူတွေ ပုံသေထားပြီး ငြင်းပယ်ခြင်း၊ ပစ်ပယ်ခြင်း နှင့် နှိမ့်ချခြင်းပြုလုပ်ပါက လူတွေသည် မိမိရဲ့ ပိုးအခြေအနေကို ပွင့်လင်းစွာ နှင့် ရိုးသားစွာ ပြောပြနိုင်ဖို့ ကြောက်လန့်နေမှာဖြစ်ပြီး ဆက်လက် မသိကျိုးကျွန်ပြုနေမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ အမြင်ကစပြီး ပြောင်းလဲဖို့ လိုပါမယ်။

တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ပိုးပြန့်ပွားမှုကို တိုက်ဖျက်မယ်ဆိုပါက ယနေ့ခေတ်မှာ HIV ကို ကာကွယ်မှုကို ကျွန်တော်တို့ နားလည်းထားပုံကို ပြန်လည်တွေးတောဖို့ သင့်ပါပြီ။ မှတ်ထားဖို့က -

၁) ပိုးရှိပြီး ကုသမှုခံယူနေတဲ့သူထက် ပိုးရှိတာကိုမသိပဲ ပိုးကောင်ရေ များနေတဲ့သူတစ်ယောက်ဆီကနေ ကူးစက်ဖို့လွယ်ပါတယ်။

၂) Undetectable viral load ပိုးအရေအတွက် မတွေ့ရအာင်နည်းပါးပါက HIV ကူးနိုင်ချေ ၉၆% နည်းပါးပါတယ်။ အထူးသဖြင့် PrEPကုထုံးခံယူပြီး ကွန်ဒုံးသုံးပါက ကူးစက်မှု လုံးဝမဖြစ်နိုင်ပါ။ ကုသမှုဟာလည်း ကူးစက်မှုကိုကာကွယ်ခြင်း (Treatment as Prevention – TasP) ဖြစ်ပါတယ်။

၃) အသက် ၂၀ ၀န်းကျင်မှာ HIV အခြေအနေကို သိရှိခဲ့ပြီး ကုသမှုခံယူ လာပါက နောက်ထပ် အနှစ် ၅၀ ဆက်လက်နေထိုင်လို့ ရပါတယ်။

လူတိုင်း ကျန်းမာပျော်ရွင်ပြီး သာယာတဲ့ ဘဝကို ပိုင်ဆိုင်နိုင်ကြပါစေ။